انواع فرزهای دندانپزشکی

فرز دندانپزشکی چیست؟

فرزهای دندانپزشکی، درست مانند مته های کوچکی هستند که برای برش دادن بافت سخت دندان و استخوان به هندپیس وصل می‌شوند. برش دادن، ساییدن و برداشتن نسوج سخت دندان برای صاف کردن و برداشتن قسمت های اضافه و غیر هم سطح دندان و ترمیم آمالگام و کامپوزیت استفاده می‎شوند.

فرزهای دندانپزشکی در انواع مختلف و دارای جنس و شکل  سایز مختلفی هستند که باید با توجه به نیاز دندانپزشک و روش درمان انتخاب شوند.  

لازم است که دندانپزشک با نام و شکل متفاوت فرزها آشنا بوده و مناسب ترین را برای توربین انتخاب کند. قبل از آنکه بخواهیم فرز دندانپزشکی متناسب با کار خود را انتخاب کنیم، باید بدانیم که نام و شکل انواع فرزهای دندانپزشکی و کاربرد آنها چیست؟ انواع فرز های دندانپزشکی کدامند و هر کدام از فرزهای دندانپزشکی چه ویژگی دارند؟

کاربرد فرزهای دندانپزشکی چیست؟

• آماده سازی حفره دندان
• کامل کردن سطوح ترمیم
• جدا کردن مواد قدیمی پرکننده
• ایجاد فاصله بین دندان های به هم چسبیده

فرز های دندانپزشکی از سه بخش اصلی تشکیل شده اند:

• Head
• Neck
• Shank

در این مقاله به بررسی انواع فرزها و نحوه نگهداری آنها پرداختیم.

دسته بندی و انواع فرزهای دندانپزشکی از نظر جنس

فرز دندانپزشکی فولادی استیل:

این نوع فرزها از اولین فرزهای دندانپزشکی هستند و در سرعت های پایین می توانند به خوبی عاج دندان بتراشند اما برای نسوج سخت تر مانند مینای دندان، لرزش و حرارت ایجاد می‎کنند.

فرز دندانپزشکی کاربایدی :

نسل بعدی فرزها از جنس تنگستن هستند که به اسم فرز دندانپزشکی کاربایدی معروف است. این نوع فرز برای جدا کردن مواد ترمیمی مثل کامپوزیت های هیبریدی مناسب هستند. مته تنگستن، دارای سختی سه برابر فولاد و در برابر دما مقاوم است.

بنابراین در هنگام برداشتن نسوج سخت بدون ایجاد حرارت و یا شکستگی مورد استفاده قرار می‎گیرند. از طرفی می توان چندبار از آنها استفاده کرد. ویژگی مشترک فرز کارباید با فرز استیل این است که تیغه های فرز آنها به دو صورت ساده و دارای بریدگی عرضی هستند که در نوع تیغه عرضی قدرت برندگی از نوع ساده آن بیشتر است.

فرز دندانپزشکی الماسی :

فرزهای دندانپزشکی الماسی، به دلیل سرعت بالا و سختی و مقاوم آن برای تراشیدن بافت، سطوح سخت و مقاوم دندان بسیار مناسب هستند. این فرزها از به هم چسبیدن ذرات الماس بسیار ریز و سخت که که نوک تیز و زاویه دار دارند، تشکیل می‎شوند. به دلیل وجود این ذرات برنده بجای تیغه، این نوع فرز برای برداشتن اجسام شکننده ای همچون مینا و سرامیک کارایی دارد.

فرز دندانپزشکی سرامیکی:

از فرزهای دندانپزشکی سرامیکی معمولا در موارد ترمیم و خارج کردن پوسیدگی استفاده می‎شود. فرزهای دندانپزشکی سرامیکی دارای بالاترین سطح ایمنی در برداشتن پوسیدگی دندان هستند و خطری برای مینای دندان ندارند.

فرز دندانپزشکی پلیمری :

برخلاف فرزهای دندانپزشکی سرامیکی و الماسی، امکان برداشت اضافی در هنگام برداشت پوسیدگی با فرزهای دندانپزشکی پلیمری وجود ندارد.

بارزترین ویژگی فرز های دندانپزشکی پلیمری در سختی آن است. سختی این نوع فرز دندانپزشکی به گونه ای است که سطح برنده آن از مینا و عاج دندان کمتر بوده ولی از نسوج پوسیده دندان بیشتر است. به همین خاطر به راحتی نسوج پوسیده دندان را تراشیده، بدون اینکه به قسمت سالم دندان آسیبی برساند.

انواع فرز دندانپزشکی بر اساس نوع شنک (Shank):

Shank  عمده ترین بخش فرز دندانپزشکی را را شامل می‎شود. این قسمت همان بخشی است که درون هندپیس قرار می‎گیرد. بر اساس این بخش انواع فرز دندانپزشکی به سه دسته تقسیم می شوند:

انواع فرز دندانپزشکی  Friction Grip (FG):

فرزهای دندانپزشکی با این شنک، برای توربین (هندپیس) با سرعت بالا (high speed) مناسب هستند که یکی از انواع فرز دندانپزشکی پر کاربرد برای ترمیمی به شمار می‎روند. این نوع از شنک فرزهای دندانپزشکی دارای سایز ها و مدل های مختلف و عموما دارای قطر 1.6 میلیمتر و طول 20 میلیمتر هستند که بیشتر در فرز های الماسی و فرز های کاربایدی مورد استفاده قرار می گیرند.

انواع فرز دندانپزشکی Righ angle/Latch-type (RA) :

این نوع از فرزهای دندانپزشکی، برای آنگل (هندپیس) با سرعت پایین (low speed) مناسب و عموما دارای قطر 2.35 میلیمتر و طول 20 میلیمیتر هستند. مشخصه ظاهری آن وجود یک حفره در انتها است که باعث محکم شدن اتصال فرز به هندپیس می‎شود.

این دسته از فرزهای دندانپزشکی برای برداشتن زائده ها و اضافات و صاف کردن و پرداخت کردن پروتز های دندانی است و کمتر برای تراشیدن مستقیم دندان استفاده می شوند.

انواع فرز دندانپزشکی Straigh Handpiece (HP) :

این مدل از دیگر انواع فرزهای دندانپزشکی بزرگتر و طویل تر هستند. در لابراتوارهای دندانپزشکی برای اصلاح و تعدیل کردن مواد دندانی و همچنین برای برداشتن پوسیدگی های عمیق تر و نیز ترمیم های فلزی مورد استفاده قرار می‎گیرند.

انواع فرز دندانپزشکی head :

به قسمت سر فرز head می‎گویند که دو حالت دارد:

نوعی از فرز که در آن دیواره ها تیغ های برنده دارند و قسمت انتهایی آن صاف است. از این نوع برای گسترش دادن و تراشیدن دیوار حفره استفاده می شود.

 در نوع دوم قسمت انتهایی سر فرز دارای تیغه های برنده و دیواره ها و قسمت های جانبی آن صاف است. از این نوع به منظور عمیق کردن حفره بدون تراشیدن دیواره ها، استفاده می‎شود.

 فرز دندانپزشکی بر اساس شکل ظاهری سر (head) به 5 دسته تقسیم می شوند :

فرزهای کروی شکل یا گرد: دسته ای از فرزها، با سرگرد که برای آماده کردن حفره، کانال دندان و نیز ایجاد کردن آندرکات ها، نقاط دسترسی و تراش دادن شیار ها و برداشتن پوسیدگی های عمیق مورد استفاده قرار می‎گیرند.

فرزهای گلابی شکل : برای تراشیدن ترمیم های گلدفیل و نیز تراشیدن حفره های کلاس یک آماگام از این نوع فرز دندانپزشکی استفاده می شود.

فرزهای استوانه ای: این نوع فرز، بیشتر در بخش ترمیم و به منظور ترمیم های غیر مستقیمی که عدم وجود آندرکات در آن ضروری است، استفاده می شود. دو حالت ساده و یا با بریدگی عرضی دارند.

فرز های مخروطی : از این فرزها مانند فرز های استوانه ای، برای تراش دادن و صاف کردن دیواره حفره و یا برداشتن پوسیدگی ها استفاده می شوند. این فرزها دو نوع ساده و یا با بریدگی عرضی دارند.

فرزهای مخروطی معکوس: از این نوع از فرزهای دندانپزشکی برای ایجاد آندرکات و دیواره متقارب استفاده می‎شود. توجه کنید که به دلیل شکل ظاهری و خاص آن امکان برداشتن بیش از حد نسوج دندانی در قسمت دیواره های کنار پالپ وجود دارد.

شما می توانید برای مشاهده‎ی انواع فرزهای دندانپزشکی به فروشگاه آنلاین تعاونی دندانپزشکان مراجعه کنید و یا برای اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در ارتباط باشید.