چطور از یونیت دندانپزشکی نگهداری کنیم؟

چطور از یونیت دندانپزشکی نگهداری کنیم؟

یونیت دندانپزشکی، مهم‎ترین ابزار کار برای دندانپزشکان است. با توجه به قیمت بالای یونیت‎ها، لازم است تا نکاتی را برای مراقبت از آنها رعایت کنیم تا کارایی لازم را داشته باشد.

در ابتدا بهتر است بدانیم که یونیت و صندلی دندانپزشکی از چه قسمت‎هایی تشکیل شده است:

- یونیت شامل اینسترومنت های چرخشی ( وسایل تراش)

- چراغ دندانپزشکی(LIGHT)

- بهداشت بیمار شامل کراشوار٬ لیوان پرکن و ساکشن برای بزاق دهان

- صندلی دندانپزشکی( PATIENT CHAIR)

- کمپرسور

 

یونیت دندانپزشکی به عنوان مهم ترین ابزارکار دندانپزشک، شامل حداقل یک توربین هوا٬ میکروموتور یا ایرموتور و پور آب و هوا است. دستگاه‎های دیگری هم مانند دستگاه اولتراسونیک و الکتروسجری و دستگاه لایت کیور هم مکمل یونیت هستند.

هوای فشرده و آب و الکتریسیته از طریق کلید یا پدال یونیت را فعال می‎کند. یک ویژگی مهم در یونیت دندانپزشکی، در دسترس بودن اینسترومنت های چرخشی و راحتی کار با آن است. سطح یونیت از آنجا که می‎تواند محل انتشار عفونت باشد، باید صاف و صیقلی بوده و ضدعفونی شود.

 

چراغ :

شدت نور در چراغ دندانپزشکی به نوع و جنس شیشه منعکس کننده ( Reflector) که در پشت لامپ قرار گرفته، بستگی دارد. نور باید سرد باشد و محیط دهان را روشن کند. شدت نور باید از ۸۰۰۰ – ۲۴۰۰۰ لوکس قابل تنظیم و از نظر رنگ مانند نورآفتاب باشد. توجه داشته باشید لامپ های چراغ از نوع کوارتز- هالوژن هستند. از آنجا که سدیم موجود در پوست دست توسط پوشش کوارتزی جذب شده و با بخار هالوژن ترکیب می‎شود، بنابراین در هنگام تعویض لامپ باید از دست زدن به حباب لامپ خودداری شود، در غیر این صورت عمر لامپ کوتاه خواهد‎شد.

 

بهداشت بیمار:

- کراشوار 

کراشوار باید شامل چند ویژگی باشد :

- گودی مناسب

- فاصله مناسب با بیمار به هنگام تخلیه آب دهان

- چرخش آب بطور کامل برای جلوگیری از ورود خرده های آمالگام و یا خرده های دندان به فاضلاب

- تخلیه مناسب آب

- جنس مناسب برای جلوگیری از تغییر رنگ

 

- لیوان پرکن

این سیستم جهت پرکردن لیوان استفاده می شود که در صورت مجهز بودن به تایمر مناسب تر است.

 

- ساکشن

بزاق کش یا ساکشن، برای اینکه افزایش توانایی دندانپزشک برای داشتن دید بهتر در دهان استفاده می‎شود. این مکش تنها برای بزاق کاربرد دارد. ساکشن در صورت وجود فشار آب و هوا بهتر کار می‎کند. علاوه بر این یک ساکشن مرکزی نیز وجود دارد که قدرت مکشی 10 تا 15 برابر ساکشن معمولی دارد و می‎تواند برای مواد جامد نیز استفاده شود.

اگر یونیت فاقد جداکننده آمالگام یا separator باشد، آمالگام وارد فاضلاب می‎شود که باعث مشکلات زیست محیطی و گرفتگی خواهد‎شد.

 

 

 

اینسترومنت های چرخشی:

اتصال اینسترومنت های چرخشی و پوار آب و هوا به یونیت به دو صورت است:

شلنگ از بالا : در این نوع از یونیت ها، احتمال خطر سقوط توربین وایرموتور و یا پوار وجود ندارد.

شلنگ آویز( کویلی یا تلفنی ) و معمولی

 

توربین high-speed

برای برداشتن نسج دندان و پوسیدگی از توربین ها که ابزار‎هایی چرخنده با سرعت بالا هستند، استفاده می‎شود. توربین‎ها، ابزارهایی گران قیمت هستند و برای مراقبت از آنها باید نکاتی را درنظر داشته باشیم. با توجه به کارخانه ی سازنده ی هر توربین، فشاری متناسب توصیه شده که مقدار کمتر یا بیشتر از آن زیان آور است. معمولا سر توربین فشاری بین ۲/۲ – ۲ بار و سرتوربین هایی با سرعت بیشتر ۳/۲ – ۲/۷ بار را نیاز دارد که سرعت توربین های نوع اول بین ۵۰۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰ دور در دقیقه و در نوع دوم تا ۶۰۰۰۰۰ rpm متغیر است. در انتهای هر سر توربین ۲ یا ۳ یا ۴ سوراخ (لوله) دیده می‎شود. کوچکترین لوله مخصوص آب و روبروی آن لوله هوای ورودی ( drive- air) است. همین لوله باید روغکاری یا اسپری را انجام داد.

 

علت خرابی توربین‎های دندانپزشکی چیست؟

- فشار نامناسب

- استفاده از فرز کهنه و زنگ زده و فرسوده

- ضربه

- عدم روغنکاری به موقع

- غوطه‎ور نمودن در موارد ضد عفونی

- قرار گرفتن در اتوکلاو بدون پوشش

 

 

 

نکته مهم در نگهداری از توربین‎های یونیت دندانپزشکی نگهداری کنیم؟

- روی هندپیس و توربین باید علامت ( اتوکلاو ایبل) وجود داشته باشد٬ به این معنا که قابل اتوکلاو باشد.

- در صورتیکه اسپری Deconex  موجود نبود باید از یک تکه گاز آغشته به مواد ضدعفونی استفاده کنیم و به طریقه مالشی عمل ضدعفونی را انجام دهیم.

- توربین قبل و بعد از اتوکلاو روغنکاری شود

- بعد از پایان کار فرز را حتما خارج نمایید.

- در صورت قطع شدن آب سر توربین، برای باز کردن سوراخ آب از ابزاری چون سوند یا سایر ابزار‎الات نوک تیز استفاده نکنید. این کار باعث تغییر زاویه سوراخ‎های خروجی آب شده و آب مستقیما به سر فرز نخواهد پاشید.

- از سوزن‎های مخصوص همان سر توربین استفاده شود.

 

آنگل

آنگل نیز مانند توربین ابزاری چرخنده است، با این تفاوت که نیروی محرکه آن از ایرموتور یا میکروموتور تامین می‎شود. بسته به اینکه بخواهیم چه کاری با آن انجام دهیم، می‎توان دور آنگل را تغییر داد. سرعت چرخش فرز نیز با رنگ در انتهای آنگل مشخص شده که سبز حداقل و قرمز حداکثر دور است.

 

ایرموتور low speed

ایرموتورها نیز مانند توربین باید با فشاری که از طرف کارخانه سازنده توصیه شده ( معمولا بین 3/5 تا 2/7)، تنظیم شود. ایرموتور، ابزاری چرخنده با دور پایین به سمت چپ و راست و روغنکاری و استریل کردن ایرموتور درست مانند توربین است. در صورتیکه تغییر دور به چپ یا راست، بوسیله قطعه‎ای در انتهای ایرموتور تنظیم شود، در حالت قرار گرفتن روی o ، ایرموتور کار نخواهد‎کرد.

 

 

میکروموتور:

میکروموتور یک ابزار چرخنده با دور پایین است و میتوان گفت درست مانند ایرموتور کار می‎کند اما با این تفاوت که هرگز نباید میکروموتورها را روغنکاری کرد. روغنکاری، ذغال‎ها و سیاهی کلکتور را خراب کرده و میکروموتور کارایی خود را از دست می دهد.

برای تشخیص تفاوت میکروموتور و ایرموتور کافیست به انتهای آن توجه کنیم. در میکروموتور تغییر دور چپ یا راست با دست امکان پذیر نیست و با پدال انجام می شود.

اما میکروموتور نسبت به ایرموتور چه مزیتی دارد؟

کار با میکروموتور نرم و بدون ارتعاش است. به همین دلیل در بسیاری از اعمال جراحی میکروموتور استفاده می‎شود .

  

پوار یا سرنگ آب و هوا:

پوار یا سرنگ دارای دو نوع سه کاره و شش کاره است. در یونیت‎های ایرانی، سرنگ سه کاره یعنی سه عمل آب سرد٬ هوای سرد٬ اسپری سرد، اما در یونیت های خارجی شش عمل آب سرد٬ آب گرم٬ هوای سرد٬ هوای گرم٬ اسپری سرد و اسپری گرم انجام می شود.

برای بازکردن سوراخ خروجی سرنگ، ابزار مخصوص باز کردن آن وجود دارد و نباید از فایل استفاده کنید! زیرا در صورت شکستن، امکان خارج کردن آن وجود ندارد. برای جلوگیری از انتشار عفونت نیز باید از غلاف‎های مخصوص استفاده کنید.

 

دستگاه جرمگیری:

دستگاه‎های جرمگیری از نظر نحوه‎ی کارکردن به دو دسته تقسیم می‎شوند:

Air- scaler  : در این نوع، سیستم دستگاه توسط هوای فشرده فعال می‌شود و با اتصال به شلنگ توربین و فشردن پدال به کار می‎افتد. ارتعاش را می‎توان با استفاده از هندپیس حلقه ای موجود در انتهای آن، کم یا زیاد کرد.

Ultra- sonic  : این نوع دستگاه به روش سیستم انتقال فرکانس عمل می‎کند. ارتعاش بوسیله ولوم روی دستگاه جرمگیری تنظیم می‎شود. به این شکل که ابتدا باید پا را از روی پدال بردارید و بعد از اینکه فرکانس موردنظر را تنظیم کردید٬ مجددا پدال را فشار دهید. با هر بار قراردادن قلم داخل هندپیس، هواگیری لازم است. چندثانیه هندپیس را رو به بالا گرفته و پدال را فشار دهید تا آب از آن سرریز شود. سپس قلم را آهسته وارد هندپیس کنید. سر قلم جرمگیری را می‎توان درمواد ضدعفونی غوطه ور یا اتوکلاو قرارداد.

 

 

دستگاه آمالگاماتور:

دستگاه‎های آمالگاماتور به دو نوع کپسولی و پودری- کپسولی تقسیم می‎شوند:

دستگاه کپسولی: در این نوع دستگاه، تنظیم میزان پودر و جیوه امکان پذیر نیست. این نوع دستگاه نیاز به مراقبت خاصی ندارد و فقط نباید در معرض نورآفتاب باشد.

دستگاه پودری و کپسولی: در این نوع دستگاه میزان پودر متغیر و پیچ تنظیم آن در بغل دستگاه قرار گرفته‎است. استولی مقدار جیوه همیشه ثابت است. برای تنظیم پودر باید از پیچ استفاده شود و وسایل دیگر به آن آسیب می‎زند. هر چه پیچ تنظیم بطرف مثبت باشد پودر بیشتر و هرچه به طرف منفی باشد، پودر کمتر مصرف می‎شود.

آمالگاماتور را در برابر نور آفتاب قرار نداده و پس از هر بار استفاده از برس مخصوص برای تمیزکردن داخل لوله آن استفاده کنید. لازم است در هفته، یک الی دو مرتبه آمالگاماتور را چند بار سر و ته کرده و سپس در جای خود قرار دهید.

 

کمپرسور :

کمپرسورها به دو نوع خشک و روغنی-صنعتی تقسیم می‎شوند. در هر دو نوع، آب جمع شده در انتهای منبع، باید تخلیه شود. در غیر این صورت محیطی مرطوب و مناسب برای ایجاد عوامل بیماری زا ایجاد شده و موجب زنگ‎زدگی، خوردگی و اکسید شدن قطعات ریز یونیت و سوراخ شدن منبع می‎شود.

در صورت قرارگرفتن کمپرسور در محل گرم، هر روز بعد از پایان کار روزانه٬ شیر تخلیه آن را باز کنید.

 

خشک یا oil-free / oil less:

کمپرسور خشک یا بدون روغن هیچگونه اثر سو چه در درمان و چه در سلامت یونیت ندارد .

 

روغنی یا صنعتی :

از معایب کمپرسور روغنی یا صنعتی، ایجاد هوای مرطوب آلوده به روغن است. این شرایط برای انجام کارهای ترمیم با کامپوزیت نامطلوب است. هوای آغشته به روغن، روی کلیه قطعات لاستیکی اعم از شلنگ ها و قطعات داخل یونیت اثر مخرب دارد. این قطعات با هوا فعال شده و موجب تغییر شکل و اختلال در کار یونیت می‎شوند.

روغن کمپرسور در سال، باید حداقل دو سه مرتبه تعویض شود و باید میزان آن از نصف کمی بیشتر باشد. مقدار را می‎توان از روی درجه روغن نما یا شیشه روغن نما مشاهده کرد. در فصل سرما از روغن های اتوماتیک ۱۰ و در گرما از روغن ۴۰ استفاده می‎شود. کمپرسور های یخچالی نیز کمپرسور های روغنی محسوب می‎شوند و باید باید از روغن مخصوص (روغن هیدرولیک) استفاده کرد. در این نوع کمپرسور، هوای خروجی با نوع بدون روغن متفاوت است و باید از فیلترهای مخصوص در راه شیر کمپرسور قرار می‎گیرند، استفاده شود تا از نفوذ روغن جلوگیری شود.

 

شما می توانید برای مشاهده‎ی انواع محصولات دندانپزشکی به فروشگاه آنلاین تعاونی دندانپزشکان مراجعه کنید و یا برای اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما در ارتباط باشید.