همانطور که می دانید، ارگونومی، به معنای مطالعه ظرفیتها و محدودیت‌های ذهنی، فیزیکی و عملی در محیط‌های مختلف است. درواقع ارگونومی علمی است که با ایجاد راحتی، بهره وری را افزایش می دهد.
در حرفه دندانپزشکی نیز همانند سایر مشاغل، نیاز است تا به ارگونومی در محل کار توجه شود.
ارگونومی و پوزیشن در دندانپزشکی
ارگونومی و پوزیشن دندانپزشک بر دو موضوع فشارهاي فیزیکی و فشار هاي روحی روانی تاکید دارد. از جمله مهمترین مواردی که در ارگونومی برای دندانپزشکان مطرح می شود، ارزیابی وضعیت بدن وضعیت نشستن دندانپزشک و سپس ارزیابی وسایل و تجهیزات دندانپزشکی است.
انجام کارهاي تکراري، وضعیـت نامناسب بدنی، انجام کار بیش از توان فیزیکی، وجود استرس شغلی و عدم استراحت از جمله مواردی است که موجب آسیب دیدن افراد در حرفه دندانپزشکی می شود. اما برای جلوگیری از این نوع آسیب ها چه می توان کرد؟
بدون شک طراحی دقیق و درست محل کار با وضعیت بدنی، در حالتی که محل قرار گرفتن وسایل با بدن دندانپزشک متناسب باشد، میتواند تا حد زیادی از بروز مشکلات فیزیکی جلوگیری کند.
یک دندانپزشک چه نوع وضعیت بدنی را درحین کار تجربه می کند؟ حالت نشستن – حالت ایستاده و نشسته با پای تعادل تحقیقات نشان می دهد، بهترین حالت برای سلامت فیزیکی دندانپزشکان، کار در حالت نشسته است چرا که در این حالت علاوه بر اینکه فشار بر روی عضلات کمتر می شود، گردش خون نیز بهتر است.
در ادامه حالات مختلف و انواع پوزیشن دندانپزشک در حین کار را مورد بررسی قرار دادیم اما پیش از آن لازم است بدانیم در حین کار :
چرخش بالاتنه، بالا بردن یک شانه، بلند کردن آرنج و دور کردن تنه از آرنج، توجـه به فاصله زاویه نور از محور دید دندانپزشک، قرار گرفتن در وضعیت ساعت هاي 3.30 الی 5 و 7 الی 8.30 می تواند مانع از ایجاد مشکلات اسکلتی و عضلانی در میان دندانپزشکان نقش مؤثري داشته باشد .
انواع پوزیشن دندانپزشکان در حین کار
حالت یا پوزیشن نشسته : مشخصات صندلی مناسب : صندلی باید دارای تکیه، ارتفاع قابل تنظیم و پنج پایه باشد. ارتفاع صندلی را طوري تنظیم کنید که ران ها موازي سطح اتاق قرار گیرد و طوری روی صندلی قرار بگیرید که لازم نباشد به یک طرف خم شوید. بیمار در موقعیت درازکش باشد و سر او در ناحیه متناسب با محدوده آرنج هاي دندانپزشک قرار گیرد. بازوهاي بیمار به طرفین تنه چسبیده وساعدها موازي سطح اتاق باشند. کمر و گردن دندانپزشک بهطور مستقیم و عمودي قرار گیرد و چشمان او اندکی رو به پایین باشد.فاصله حدود 40.5 – 35.5 سانت بین چشمان دندانپزشک و حفره دهان بیمار رعایت شود.
حالت ایستاده : در این حالت دندانپزشک، به حالت نیم خیز در آمده و ران ها به حالت انحنا در می آیند. این شرایـط اغلب در مواقعی ایجاد میشود که بیمار دچار بحران یا استـرس شده و نمی توانـد به طور کامل بر روي صندلی بخوابند.
حالت نشستن با پاشنه پاي متعادل : در این شرایط بایـد ارتفاع پشتی صندلی قابل تنظیم باشد، چرا که دندانپزشک در این حالت تمایل به خم شدن دارد و باید صندلی انحناي طبیعی کمر دندانپزشک را حفظ کند. نشیمنگاه صندلی باید کمی به سمت پایین انحناء داشته باشـد تا ران نسبت به ساق پا زاویـه 110 درجه پیدا کند . در این حالت پاها باید کاملاً بر روي زمین قرار گیرند .
